ZNAČAJ PROMOCIJE SAVETOVANJA I HIV TESTIRANJA ZA PREVENCIJU TRANSMISIJE HIV INFEKCIJE SA MAJKE NA DETE - NAŠA ISKUSTVA
DOI:
https://doi.org/10.46793/PP250226014KKljučne reči:
HIV, savetovanje i testiranje, trudnice, transmisija sa majke na deteApstrakt
vod: Savetovanje i testiranje trudnica na HIV ključni je faktor za prevenciju transmisije HIV-a sa majke na dete, ranu dijagnozu i pravovremeno lečenje.
Cilj rada je bio sagledavanje deskriptivnih karakteristka dece koja su inficirana HIV-om od pozitivnih majki na teritoriji Nišavskog i Topličkog okruga u periodu od 1987. do 2024. godine, i utvrđivanje prevalencije savetovanja i testiranja trudnica na HIV u Institutu za javno zdravlje Niš u periodu od 2004. do 2024.godine.
Metod: Korišćeni su podaci Instituta za javno zdravlje Niš: Registra HIV pozitivnih/obolelih pacijenata, Registra testiranih pacijenata na HIV, Protokola klijenata Savetovališta za dobrovoljno poverljivo savetovanje i testiranje na HIV i Statističkih godišnjaka i Analiza zdravstvenog stanja stanovništva Nišavskog i Topličkog okruga. Primenjen je deskriptivni metod.
Rezultati: Registrovano je osmoro inficirane dece od HIV pozitivnih majki, četiri dečaka i četiri devojčice uzrasta od 0 do 16 godina. Sva deca su sa teritorije Nišavskog okruga. Troje dece dijagnostikovano je u stadijumu kliničkog AIDS-a. Registrovana su tri smrtna ishoda zbog AIDS-a. U posmatranom periodu, procenat testiranih trudnica na teritoriji Nišavskog i Topličkog okruga u Institutu za javno zdravlje Niš iznosi 6,2. U prva tri meseca trudnoće i prvi put savetovano je i testirano 19,6% trudnica.
Zaključak: Uprkos činjenici da je savetovanje i testiranje na HIV odavno potvrđena preventivna strategija u prevenciji transmisije HIV-a sa majke na dete, i dalje je broj testiranih trudnica zanemarljiv. Neophodan je timski rad zdravstvenih radnika i bolja saradnja, naročito sa ginekolozima u cilju povećanja broja savetovanih i testiranih trudnica na HIV i prevencije transmisije virusa sa majke na dete.
Reference
World Health Organization. Data on the HIV/AIDS response 2021. Dostupno na: https://www.who.int/data/gho/data/ themes/hiv-aids/data-on-the-hiv-aids-response
CDC. HIV and Pregnant Women, Infants, and Children 2021. Dostupno na: https://www.cdc.gov/hiv/group/gender/ pregnantwomen/index.html.
Pravilnik o obaveznim zdravstvenim pregledima određenih kategorija zaposlenih lica u objektima pod sanitarnim nadzorom, obaveznim i preporučenim zdravstvenim pregledima kojim podležu određene kategorije stanovništva. “Sl. glasnik RS”, br.3-2017.
Strategija za prevenciju i kontrolu HIV infekcije i AIDS-a u Republici Srbiji, 2018-2025.godine. “Sl. glasnik RS”, br.61-2018.
Global HIV & AIDS statistics – 2024 factsheet. UNAIDS, 2024. Dostupno na: https://www.unaids.org/en/ resources/fact-sheet
Instiut za javno zdravlje Srbije „dr Milan Jovanović Batut“. Svetski AIDS dan 1.decembar. Beograd 2024. Dostupno na: https://batut.org.rs/index.php?content=2917
Anđelković V. i sar. Stručno uputstvo za dobrovoljno poverljivo savetovanje i testiranje na HIV infekciju, virusne hepatitis B I C i druge polno prenosive infekcije [urednik Verica Jovanović]. Beograd: Institut za javno zdravlje Srbije „Dr Milan Jovanović Batut“, 2024 (Beograd: Pressia).
World Health Organization. Consolidated guidelines on HIV testing services. Geneva: World Health organization; 2015. Dostupno na: https://www.who.int/publications/i/item/9789241508926
Pravilnik o prijavljivanju zaraznih bolesti i posebnih zdravstvenih pitanja. “Sl. glasnik RS”. br.44/2017 i 58/2018
Paunić MD. Uticaj dobrovoljnog poverljivog savetovanja i testiranja na HIV na promene u znanju, stavovima i ponašanju ispitanika. Doktorska disertacija, Medicinski fakultet Univerzitet u Beogradu, 2014.
Institut za javno zdravlje Niš. Statistički godišnjaci 2004-2017. Dostupno na: stari.izjz-nis.org.rs/publikacije
Analiza zdravstvenog stanja stanovništva Nišavskog i Topličkog Okruga 2006-2023. Dostupno na: stari.izjz-nis.org.rs/publikacije
Turan JM, Bukusi EA, Onono M, Holzemer WL, Miller S, Cohen CR. HIV/AIDS stigma and refusal of HIV testing among pregnant women in rural Kenya: results from the MAMAS Study. AIDS Behav. 2011;15(6):1111-1120. doi: 10.1007/s10461-010-9798-5. PMID: 20827573.
Razzaq A, Raynes-Greenow C, Alam A. Barriers to uptaking HIV testing among pregnant women attending antenatal clinics in low- and middle-income countries: A systematic review of qualitative findings. Aust N Z J Obstet Gynaecol. 2021;61(6):817-829. doi: 10.1111/ajo.13430. PMID: 34611883.
