EFEKTIVNOST I EFIKASNOST LEČENJA DECE OBOLELE OD CISTIČNE FIBROZE MODULATORIMA CFTR PROTEINA
Ključne reči:
cistična fibroza, CFTR Protein, hlorni kanalApstrakt
Terapija cistične fibroze (CF) modulatorima transmembranskog transporta CF proteina (CFTRP) je inovativna, efikasna i efektivna za pacijente koji su homo- ili hetero-zigoti F508del. Kombinacija korektora i potencijatora u određenoj proporciji i u određenom dnevnom režimu je omogućila povećanu produkciju i intracelularnu funkciju CFTRP, bolji klirens disajnog stabla i pluća, bolji transport hlora i kvalitetniju razmenu materija na nivou respiratorne i crevne membrane pre svega, smanjenje koncentracije hlora u znoju, poboljšanje plućne funkcije, retke plućne egzacerbacije uslovljene infekcijom, smanjenje flatulencije i drugih digestivnih tegoba vezanih za CF, veću produkciju pankreasne elastaze, poboljšanje telesne mase, bolju kontrolu dijabetes melitus vezanog za CF, bolju adherentnost pacijenta za modulatore CFTRP, kvalitetniji način života obolelog od CF, smanjenje psihičkih tegoba i gubitak indikacije za transplantaciju pluća. Modulatori CFTRP, (elexacaftor 100mg, tezacaftor 50mg, ivacaftor 75mg) i Ivacaftor 150mg su efikasni i efektivni u lečenju plućnih i vanplućnih simptoma CF u dece starije od 12 godina i ispoljavaju mali broj, uglavnom blagih neželjenih dejstava, dobro se tolerišu i bezbedni su. Klinički fenotip CF je bitno promenjen nakon primene modulatora CFTRP.
Reference
Ramsey BW, Davies J, McElvaney NG, Tullis E, Bell SC, Dřevínek P, Griese M, McKone EF, Wainwright CE, Konstan MW, Moss R, Ratjen F, Sermet-Gaudelus I, Rowe SM, Dong Q, Rodriguez S, Yen K, Ordoñez C, Elborn JS; VX08-770-102 Study Group. A CFTR potentiator in patients with cystic fibrosis and the G551D mutation. N Engl J Med. 2011 Nov 3;365(18):1663-72. doi: 10.1056/NEJMoa1105185, PMID: 22047557.
Kalydeco: EPAR-Medicine overview. EMA/6151/2022. Available from: https://www.ema.europa.eu/en/medicines/ human/EPAR/kalydeco
Food and drug administration (FDA). TRIKAFTA drug insert. 2020 Jan 12, 2021]. Available from: https://www.accessdata.fda.gov/drugsatfda_docs/label/2020/212273s002lbl.pdf.
Vertex Announces U.S. FDA Approval for TRIKAFTA® (elexacaftor_tezacaftor_ivacaftor and ivacaftor) in Children With Cystic Fibrosis Ages 6 through 11 With Certain Mutations. Available from: https://investors.vrtx.com /node/28496/pdf
Kaftrio:EPAR-Medicine overview. EMA/352917 /2020. Available from: https://www.ema. europa.eu /en/medicines/human /EPAR/kaftrio
Ramos KJ, Pilewski JM, Taylor-Cousar JL. Challenges in the use of highly effective modulator treatment for cystic fibrosis. J Cyst Fibros. 2021 May;20(3):381-387. doi: 10.1016/j.jcf.2021.01.007, PMID: 33531206
Heijerman HGM, McKone EF, Downey DG, Van Braeckel E, Rowe SM, Tullis E, Mall MA, Welter JJ, Ramsey BW, McKee CM, Marigowda G, Moskowitz SM, Waltz D, Sosnay PR, Simard C, Ahluwalia N, Xuan F, Zhang Y, Taylor-Cousar JL, McCoy KS; VX17-445-103 Trial Group. Efficacy and safety of the elexacaftor plus tezacaftor plus ivacaftor combination regimen in people with cystic fibrosis homozygous for the F508del mutation: a double-blind, randomised, phase 3 trial. Lancet. 2019 Nov 23;394(10212):1940-1948. doi: 10.1016/S0140-6736(19)32597-8, PMID: 31679946
Middleton PG, Mall MA, Dřevínek P, Lands LC, McKone EF, Polineni D, Ramsey BW, Taylor-Cousar JL, Tullis E, Vermeulen F, Marigowda G, McKee CM, Moskowitz SM, Nair N, Savage J, Simard C, Tian S, Waltz D, Xuan F, Rowe SM, Jain R; VX17-445-102 Study Group. Elexacaftor-Tezacaftor-Ivacaftor for Cystic Fibrosis with a Single Phe508del Allele. N Engl J Med. 2019 Nov 7;381(19):1809-1819. doi: 10.1056/NEJMoa1908639, PMID: 31697873
Safirstein J, Grant JJ, Clausen E, Savant D, Dezube R, Hong G. Biliary disease and cholecystectomy after initiation of elexacaftor/ivacaftor/tezacaftor in adults with cystic fibrosis. J Cyst Fibros. 2021 May;20(3):506-510. doi: 10.1016/j.jcf.2020.07.014, PMID: 32736949
