UPOTREBA CIGARETA I ALKOHOLA U POPULACIJI UČENIKA OSNOVNE ŠKOLE NA TERITORIJI OPŠTINE DOLJEVAC
Ključne reči:
upotreba cigareta, upotreba alkohola, adolescencija, prevencijaApstrakt
Uvod: U populaciji adolescenata utvrđeni su visoka prevalencija upotrebe cigareta i alkohola i trend snižavanja uzrasne granice na kojoj mladi počinju sa njihovim konzumiranjem kako u svetu tako i u našoj zemlji.
Cilj: Ispitati učestalost konzumiranja duvana i alkohola kod učenika osmog razreda osnovne škole na teritoriji opštine Doljevac.
Metodologija: Ispitivanje je bilo anonimnog karaktera. Rađena su dva istraživanja u periodu od oktobara do decembra 2020.godine, od kojih je prvo bilo usmereno na ispitivanje učestalosti upotrebe cigareta, a drugo na ispitivanje učestalosti upotrebe alkohola na uzorku učenika osmog razreda osnovne škole, oba pola, ukupno 105 ispitanika. Za prikupljanje podataka korišćen je instrument pod nazivom Upitnik o pušenju mladih (Youth Tobacco Survey (YTS) 2006 Questionnaire, Centers for Disease Control and Prevention – CDC, 2006) uz posebno konstruisan anketni upitnik. Prikupljeni podaci su analizirani i prikazani deskriptivnom statistikom.
Rezultati: Cigarete je probala jedna četvrtina ispitanika 25%, među kojima je svakodnevno pušenje, u trajanju od 30 dana bez prekida, zabeleženo je kod 2,85% ispitanika. Trenutno cigarete koristi 1% ispitanih učenika. Skoro 73,33% ispitanika probalo je alkohol, od kojih više od trećine pije 3 i više alkoholnih pića zaredom 22% dok je iskustvo pijanstva prijavilo15,5% ispitivane dece.
Zaključak: Na osnovu dobijenih rezultata, a zbog visoke prevalencije upotrebe cigareta i alkohola među učenicima osnovnih škola uz trend snižavanja početne starosne granice, može se zaključiti da je neophodno sprovoditi preventivne programe u cilju smanjenja upotrebe duvana i alkohola kod adolescenata. Savetovališta za mlade, Dispanzeri za školsku decu u okviru Domova zdravlja, imaju veoma veliki značaj u promociji zdravih stilova života u vidu zdravstvenog vaspitanja dece.
Reference
Dimitrijević I, Brković D, Dimčić-Tasić G, Anđelić S, Damnjanović D, Nikolić D. Nivo znanja, stavovi i upotreba supstanci među učenicima osnovnih i srednjih škola u Beogradu 2010/2011-Pilot studija. Sanamed 2011; 6(1): 13-17.
Marić M. Učestalost upotrebe psihoaktivnih sredstava u adolescentskom uzrastu. Sociološki pregled. 2012; (1), 57–76.
Rakić DB, Rakić B, Milošević Z, Nedeljković I. The prevalence of substance use among adolescents and its correlation with social and demographic factors. Vojnosanitetski pregled. 2014, 71(5), 467–473. doi: 10.2298/VSP1405467R.
Vučković N. Prevencija narkomanije i ostalih bolesti zavisnosti (opštinski model). XVIII savetovanje terapeuta bolesti zavisnosti. Sijarinska Banja: 2002.
Marić M. Problematično ponašanje dece i adolescenata – pojam, učestalost, poreklo i prevencija. Norma. 2011; (2), 175- 184.
Jugović A. Zloupotreba alkohola u omladinskoj populaciji Srbije. Socijalna misao. 2005; 12 (2-3): 67-92.
WHO 2014. Global status report on alcohol and health. Geneva, Switzerland: WHO Press, World Health Organization; 2014.
Chassin L, Presson CC, Montello D, Sherman SJ and McGrew J. Changes in Peer and Parent Influence During Adolescence: Longitudinal Versus Cross-Sectional Perspectives on Smoking Initiation. Developmental Psychology. 1986; 22 (3): 327-334. doi: 10.1037/0012-1649.22.3.327
Mugoša B, Đurišić T, Golubović Lj. Evropsko istraţivanje o upotrebi duvana, alkohola i droga među učenicima, izvještaj za Crnu Goru. Podgorica: Institut za javno zdravlje; 2008.
Ćirić-Janković S, Kisin Đ, Jović S, Kilibarda B, Bjeloglav D. Evropsko istraţivanje o upotrebi duvana, alkohola i droga među učenicima u Srbiji, izveštaj za Srbiju. Beograd: Institut za javno zdravlje ,, Dr Milan Jovanović Batut“, Ministarstvo zdravlje Republike Srbije; 2008.
Šiljak S, Stoisavljević D, Niškanović J. Evropsko istraživanje o upotrebi duvana, alkohola i droga među srednjoškolcima, izveštaj za Republiku Srpsku. Banja Luka: Institut za zaštitu zdravlja Republike Srpske, Ministarstvo zdravlja i socijalne zaštite Republike Srpske; 2008.
Mitrović D, Zdravković R, Đorđević J, Ćirić D, Miletić E, Bogoslović M, Zlatković A.Zloupotreba alkohola, duvana i droga kod mladih u Knjaževcu.Timočki medicinski glasnik. 37(2012) br.3 p.154-159.
Hibell B, Guttormsson U, Ahlström S, Balakireva O, Bjarnason T, Kokkevi A. et al. The 2011 ESPAD Report, Substance Use Among Students in 36 European Countries. Stockholm, Sweden: The Swedish Council for Information on Alcohol and Other Drugs; 2012
Milošević J, Todorović J. Upotreba cigareta i alkohola u populaciji učenika osnovne škole. Prev Ped, 2016; 2(1-2):50 – 53.
WHO 2015.Media centre - Tobacco. Dostupno 9. marta 2016. godine na http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs339/en/
